KIẾN THỨC HAY
Hệ thống thực thi sản xuất (MES) là gì ? Vì sao doanh nghiệp sản xuất cần hệ thống MES?
Th12
Hệ thống thực thi sản xuất MES ra đời như một “cầu nối” quan trọng giữa tầng quản lý và xưởng sản xuất. Hỗ trợ doanh nghiệp trong việc kiểm soát toàn bộ quá trình sản xuất từ nguyên liệu đầu vào đến thành phẩm đầu ra. Vậy hệ thống thực thi sản xuất (MES) là gì? Vì sao nhiều doanh nghiệp sản xuất xem MES là giải pháp không thể thiếu để nâng cao năng suất, giảm chi phí và tối ưu hiệu quả vận hành? Cùng tham khảo ngay bài viết sau đây của ATPro Corp.
Khái niệm hệ thống thực thi sản xuất (MES) là gì?
Hệ thống thực thi sản xuất (Manufacturing Execution System – MES) là một giải pháp phần mềm chuyên sâu. Được xây dựng nhằm quản lý, theo dõi và điều phối mọi hoạt động sản xuất diễn ra trong nhà máy theo thời gian thực. Thay vì chỉ dừng lại ở việc lập kế hoạch hay quản lý tổng thể. MES tập trung trực tiếp vào khâu thực thi sản xuất, kiểm soát chi tiết từng công đoạn. Kể từ lúc lệnh sản xuất được ban hành cho đến khi sản phẩm hoàn thiện và nhập kho.
Theo MESA International – tổ chức uy tín hàng đầu trong lĩnh vực tiêu chuẩn MES. Hệ thống MES có khả năng cập nhật dữ liệu liên tục, đóng vai trò hướng dẫn vận hành, phát hiện bất thường, cảnh báo kịp thời và tổng hợp báo cáo sản xuất theo thời gian thực. Có thể hiểu, MES chính là “bộ não điều hành” tại xưởng sản xuất. Nơi dữ liệu được thu thập từ máy móc, thiết bị, cảm biến và con người sau đó được phân tích và chuyển hóa thành thông tin hữu ích. Hỗ trợ nhà quản lý đưa ra quyết định nhanh chóng, chính xác và giảm thiểu rủi ro trong quá trình sản xuất.
Xem nhanh top sản phẩm tốt được nhiều người tin dùng tại ATPro
Các chức năng cốt lõi của hệ thống MES
Thiết lập và điều phối lịch sản xuất thông minh
MES cho phép xây dựng lịch sản xuất chi tiết dựa trên kế hoạch tổng thể được chuyển xuống từ hệ thống ERP. Thông qua việc phân tích nguồn lực thực tế như máy móc, nhân sự, vật tư và công suất khả dụng. Hệ thống giúp sắp xếp thứ tự công việc hợp lý, hạn chế xung đột tài nguyên và khai thác tối đa năng lực sản xuất của nhà máy.
Giám sát và điều hành quy trình sản xuất theo thời gian thực
MES hoạt động như một trung tâm giám sát tại xưởng, liên tục cập nhật dữ liệu sản xuất theo thời gian thực. Thông qua việc tích hợp với các hệ thống IoT, SCADA và thiết bị tự động hóa. MES theo dõi trạng thái máy móc, thời gian chạy – dừng, sản lượng và tiến độ từng công đoạn. Nhờ đó, nhà quản lý nhanh chóng phát hiện bất thường, điều chỉnh kế hoạch và phân bổ lại công việc để giảm thiểu gián đoạn.
Kiểm soát & nâng cao chất lượng sản phẩm
Hệ thống MES hỗ trợ thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng cho từng loại nguyên vật liệu, bán thành phẩm và thành phẩm. Đồng thời, MES quản lý toàn bộ quy trình kiểm tra chất lượng từ lấy mẫu, ghi nhận kết quả, đánh giá sai lệch cho đến đề xuất hành động khắc phục. Dữ liệu chất lượng được lưu trữ tập trung, giúp doanh nghiệp dễ dàng phân tích xu hướng lỗi, cải tiến quy trình và đáp ứng các yêu cầu tiêu chuẩn, chứng nhận.
Truy xuất nguồn gốc xuyên suốt trong chuỗi sản xuất
MES cho phép định danh từng lô hoặc từng sản phẩm thông qua QR Code, Barcode hoặc RFID. Mọi thông tin liên quan như nguồn nguyên liệu, công đoạn sản xuất, thời gian, thiết bị và nhân sự tham gia đều được ghi nhận đầy đủ. Điều này giúp doanh nghiệp truy xuất nhanh chóng khi có sự cố. Đồng thời nâng cao tính minh bạch và độ tin cậy trong chuỗi cung ứng.
Lập kế hoạch và quản lý bảo trì của các thiết bị
Dựa trên dữ liệu vận hành thực tế, MES hỗ trợ xây dựng kế hoạch bảo trì định kỳ hoặc bảo trì dựa trên tình trạng máy móc. Việc chủ động bảo dưỡng giúp hạn chế hỏng hóc đột xuất, kéo dài tuổi thọ thiết bị và giảm thiểu thời gian ngừng máy ngoài kế hoạch.
Thực hiện phân tích hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE)
MES thu thập và phân tích dữ liệu để đánh giá hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE) thông qua ba chỉ số cốt lõi:
- Mức độ sẵn sàng (hay còn gọi là Availability),
- Hiệu suất vận hành (hay còn gọi là Performance)
- Chất lượng sản phẩm (hay còn gọi là Quality).
Từ các chỉ số này, doanh nghiệp xác định chính xác điểm nghẽn trong sản xuất. Đề xuất giải pháp cải tiến và từng bước nâng cao hiệu quả vận hành toàn nhà máy.
Vì sao các doanh nghiệp sản xuất rất cần hệ thống MES?
Doanh nghiệp sản xuất cần hệ thống MES vì đây là giải pháp cốt lõi giúp kết nối chiến lược quản lý. Với hoạt động thực tế tại xưởng, nâng cao hiệu quả vận hành và năng lực cạnh tranh.
Kết nối quản lý và sản xuất thực tế: MES là giải pháp trung tâm giúp liên kết chiến lược quản lý với hoạt động tại xưởng. Nâng cao hiệu quả vận hành và năng lực cạnh tranh
Giám sát sản xuất theo thời gian thực: Theo dõi tiến độ từng công đoạn, trạng thái máy móc và năng suất lao động. Giúp phát hiện sớm sai lệch, tắc nghẽn và sự cố.
Tối ưu nguồn lực, giảm chi phí: Phân tích dữ liệu chi tiết để sử dụng hiệu quả máy móc, nhân lực và nguyên vật liệu. Giảm thời gian chờ, phế phẩm và thời gian ngừng máy.
Kiểm soát chất lượng toàn diện: Quản lý chất lượng xuyên suốt từ đầu vào đến thành phẩm, dễ dàng truy vết nguyên nhân lỗi và cải tiến quy trình.
Truy xuất nguồn gốc minh bạch: Lưu trữ đầy đủ thông tin sản phẩm, lô sản xuất, thiết bị và nhân sự, đáp ứng yêu cầu kiểm tra, audit và quy định pháp lý.
Hỗ trợ ra quyết định dựa trên dữ liệu: Cung cấp dữ liệu cập nhật và báo cáo trực quan, giúp lãnh đạo đưa ra quyết định nhanh và chính xác.
Nền tảng cho chuyển đổi số: Là cầu nối giữa ERP, SCADA, IoT và tự động hóa, giúp doanh nghiệp tiến tới mô hình sản xuất thông minh và bền vững.
Các bước triển khai hệ thống thực thi sản xuất (MES)
- Đánh giá hiện trạng nhà máy: Khảo sát quy trình sản xuất, hệ thống phần mềm – thiết bị hiện có, mức độ tự động hóa và các vấn đề đang tồn tại để xác định đúng nhu cầu triển khai MES.
- Xác định mục tiêu và phạm vi: Làm rõ MES được triển khai để giải quyết vấn đề gì, áp dụng ở đâu (toàn nhà máy hay từng phân xưởng) và đo lường hiệu quả bằng các KPI cụ thể.
- Lựa chọn giải pháp và nhà cung cấp: Ưu tiên giải pháp MES phù hợp ngành nghề, dễ tích hợp với ERP/IoT, linh hoạt tùy chỉnh và có năng lực hỗ trợ lâu dài.
- Thiết kế và phân tích quy trình: Phân tích chi tiết từng công đoạn sản xuất, xác định điểm thu thập dữ liệu và thiết kế chức năng MES phù hợp với thực tế vận hành.
- Chạy thử (Pilot): Triển khai thử trên quy mô nhỏ để đánh giá hiệu quả, đào tạo người dùng và tinh chỉnh hệ thống trước khi mở rộng.
- Triển khai toàn diện: Mở rộng MES theo từng giai đoạn, đảm bảo không làm gián đoạn sản xuất và có đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật kịp thời.
- Đào tạo và quản trị thay đổi: Đào tạo nhân sự, truyền thông rõ lợi ích của MES và xây dựng văn hóa làm việc dựa trên dữ liệu.
- Theo dõi và cải tiến liên tục: Đánh giá kết quả theo KPI, thu thập phản hồi người dùng và nâng cấp hệ thống để đáp ứng nhu cầu phát triển trong tương lai.
Lời kết
Hệ thống thực thi sản xuất (MES) là “xương sống” trong việc kết nối kế hoạch với hoạt động thực tế tại nhà máy. Thông qua khả năng giám sát theo thời gian thực, kiểm soát chất lượng, tối ưu hiệu suất thiết bị và truy xuất nguồn gốc minh bạch. MES giúp doanh nghiệp sản xuất nâng cao năng suất, giảm chi phí và chủ động trước mọi biến động.
Xem thêm: EOQ là gì? Công thức tính số lượng đặt hàng kinh tế (EOQ)
Trong bối cảnh chuyển đổi số và yêu cầu cạnh tranh ngày càng cao, việc đầu tư và triển khai hệ thống. MES chính là bước đi chiến lược, giúp doanh nghiệp xây dựng nền tảng sản xuất thông minh, vận hành hiệu quả và phát triển bền vững trong dài hạn.
Tham khảo ngay các sản phẩm đang được bán chạy nhất tại ATPro
ATPro - Cung cấp phần mềm SCADA, MES, quản lý điện năng, hệ thống gọi số, hệ thống xếp hàng, đồng hồ LED treo tường, đồng hồ đo lưu lượng, máy tính công nghiệp, màn hình HMI, IoT Gateway, đèn tín hiệu, đèn giao thông, đèn máy CNC, bộ đếm sản phẩm, bảng LED năng suất, cảm biến công nghiệp,...uy tín chất lượng giá tốt. Được khách hàng tin dùng tại Việt Nam.
Bài viết liên quan
Deep Learning là gì? Sự khác biệt giữa Machine Learning và Deep Learning
Trong kỷ nguyên số, các khái niệm như AI (trí tuệ nhân tạo), Machine Learning [...]
Th12
RPA là gì? Những lợi ích của RPA trong thời đại 4.0
Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, tự động hóa quy trình đang trở [...]
Th12
Product Manager là gì? Phân biệt Product Manager và Project Manager
Trong quá trình phát triển sản phẩm, nhiều doanh nghiệp thường gặp khó khăn trong [...]
Th12
EOQ là gì? Công thức tính số lượng đặt hàng kinh tế (EOQ), tìm hiểu
EOQ ra đời như một mô hình quản lý kinh tế quan trọng, giúp doanh [...]
Th12
Quản lý sản xuất là gì? Công việc cụ thể và các kỹ năng cần có
Quản lý sản xuất đóng vai trò quan trọng trong hoạt động vận hành của [...]
Th12
Hệ thống điều độ sản xuất APS là gì? Ứng dụng hệ thống APS trong sản xuất.
Trong bối cảnh doanh nghiệp sản xuất ngày càng chịu áp lực về tiến độ [...]
Th12